گازهای سردکننده: هیدروکلرو فلوروکربن (HCFC)
هیدروکلرو فلوروکربن ها (HCFC) فرآورده های جانبی نفتی هستند که به عنوان مبرد در واحدهای تهویه مطبوع و در ساخت مواد عایق مصنوعی استفاده می شوند. از سال 1995 این مواد جایگزین کلروفلوئوروکربن ها (CFC) شده است که مسئول تخریب لایه ازن هستند. اگرچه آلودگی آنها بسیار کمتر است ، اما هیدروکلرو فلوروکربن هاHCFC ها هنوز برای محیط زیست مضر هستند.
هیدروکلرو فلوروکربن ها چیست؟
هیدروکلرو فلوروکربن ها (HCFC) گروه بزرگی از ترکیبات هستند که ساختار آنها بسیار نزدیک به کلروفلوئوروکربن های کلروفیک (CFC) است ، اما یک یا چند اتم هیدروژن بیشتر در ساختار مولکولی آن به چشم می خورد. در شرایط عادی ، هیدروکلرو فلوروکربن ها(HCFC) ها گازها یا مایعاتی هستند که به راحتی تبخیر می شوند. آنها به طور کلی نسبتاً پایدار و غیرفعال هستند. هیدروکلرو فلوروکربن ها(HCFC) ها معمولاً در آب حل نمی شوند ، اما در حلال های آلی (حاوی کربن) حل می شوند. هیدروکلرو فلوروکربن هاHCFC ها از نظر شیمیایی مشابه هیدروبروموفلوروکربن ها (HBFC ها) ، کلروفلوئوروکربن ها (CFC ها) و هالون ها(Halons) هستند و از این رو برخی از خصوصیات مشابه را نشان می دهند ، هرچند پایداری و ماندگاری آنها بسیار کمتر است.هیدروکلرو فلوروکربن HCFC همچنین بخشی از گروهی از مواد شیمیایی است که به عنوان ترکیبات آلی فرار (VOC) نیز شناخته می شوند.کاربرد هیدروکلروفلورکربن ها:
از آنجا که استفاده از کلروفلوئورکربن ها CFC به تدریج حذف شده اند ، هیدروکلرو فلوروکربن ها (HCFC )ها را برای برخی از برنامه ها جایگزین کرده اند. به طور خاص ، هیدروکلرو فلوروکربن ها (HCFC) ها اکنون به عنوان مبرد (در یخچال ها ، فریزرها و سیستم های تهویه مطبوع) و همچنین در فوم های عایق بندی استفاده می شوند. استفاده از هیدروکلرو فلوروکربن ها( HCFC )به عنوان حلال اکنون در کشورهای توسعه یافته به تدریج حذف شده و از سال 2001 در انگلیس ممنوع شده است. همچنین استفاده از آنها به طور کلی نیز در حال حذف است
تاثیر هیدروکلروفلورکربن ها بر محیط زیست
هیدروکلرو فلوروکربن هاHCFC ها با مجاورت در محیط زیست می تواند باعث آسیب به گیاهان و مواد در مقیاس محلی شوند .
با این حال ، در سطح جهانی ، انتشار هیدروکلرو فلوروکربن ها HCFC پیامدهای جدی زیست محیطی دارد. اگرچه به اندازه هیدروبروموفلوروکربن ها CFC ، HBFC یا هالون(Halons) در جو پایدار نیستند ، اما با این وجود می توانند در اتمسفر بالاتر (استراتوسفر) قرار بگیرند ، جایی که می توانند لایه ازن را از بین ببرند ، در نتیجه محافظت از زمین را از خورشید کاهش می دهد اشعه ماورا بنفش مضر هیدروکلرو فلوروکربن هاHCFC همچنین به گرم شدن کره زمین کمک می کند (از طریق "اثر گلخانه ای"). اگرچه مقادیر ساطع شده نسبتاً ناچیز است ، اما تأثیر گرمایش قدرتمندی دارند ("پتانسیل گرمایش جهانی" بسیار زیادی را به همراه دارند). با توجه به یافته های اخیر ، طبق پروتکل مونترال ، کشورهای پیشرفته باید ظرف بیست سال آینده آنها را به نوبه خود جایگزین کنند.در شکل 1می توان اثر گازهای گلخانه ای را بر روی لایه ازن بررسی کرد
ارزیابی از بین رفتن لایه ازن توسط گازهای گلخانه ای
تاثیر هیدروکلروفلورکربن ها بر سلامتی
هیدروکلرو فلوروکربن ها در وهله اول از طریق استنشاق هوای حاوی هیدروکلروفلوئورکربن ها وارد بدن می شوند ، اما همچنین می توانند با بلعیدن تصادفی هیدروکلرو فلوروکربن ها یا در اثر تماس پوستی با هیدروکلرو فلوروکربن ها وارد بدن شوند.
- استنشاق هوای حاوی مقادیر بالای برخی از هیدروکلروفلوروکربن ها ممکن است منجر به اثرات سلامتی از جمله تنگی قفسه سینه ، تحریک دستگاه تنفسی و مشکلات تنفسی شود.
- قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای برخی از هیدروکلرو فلوروکربن ها نیز ممکن است بر سیستم عصبی ، قلب ، کبد ، کلیه و سیستم تولید مثل تأثیر بگذارد.
- مصرف برخی از هیدروکلروفلوروکربن ها ممکن است باعث حالت تهوع ، سردرد ، سرگیجه و گمراهی شود.
- تماس پوستی با برخی از هیدروکلروفلوروکربن ها ممکن است باعث تحریک پوست ، درماتیت و سرمازدگی شود.
- هیدروکلرو فلوروکربن ها در تخریب لایه ازن استراتوسفر و در نتیجه قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش که منجر به سرطان پوست شناخته می شود ، نقش دارند.
چه اقداماتی برای محدود کردن تأثیرات احتمالی در حال انجام است؟
به دنبال پروتکل مونترال در مورد موادی که لایه ازن را تخلیه می کنند ، استفاده از HCFC در انگلیس (از جمله اسکاتلند) و همچنین در اکثر کشورهای توسعه یافته دیگر از بین رفته است. با توجه به این واقعیت که هیدروکلروفلوروکربن ها HCFC به اندازه CFC ، HBFC یا هالون آسیب زا محسوب نمی شود ، روند استفاده از مرحله به مرحله خارج از آن سخت نیست و ایجاب می کند که در سطح بین المللی ، پس از سال 2030 دیگر از آنها استفاده نشود.
تذکر:اگر این ترکیبات به دقت نگهداری نشوند ، کل کره زمین تحت تأثیر قرار خواهد گرفت زیرا موارد زیادی وجود دارد که با مقادیر زیاد این ترکیبات تحریک می شوند و باعث پدیدار شدن اثرات جبران ناپذیری می گردند.