معرفی انواع سوختها
سوخت ها شامل سوختهای جامد (مثل هیزم، زغال سنگ چوب)، سوختهای مایع (مثل بنزین و الکل) و سوختهای گازی (مثل گاز طبیعی و بیو گاز) می باشددر طی فرآیند فتوسنتز در گیاهان انرژی خورشیدی به انرژی شیمیایی تدیل می شود. بنابراین با سوزاندن چوب یا گیاهان خشک، این انرژی ذخیره شده در ٖآنها است که موجب تولید گرما و نور می شود. در حال حاضر چوب منبع اصلی سوخت بشر محسوب نمیش ود بلکه بیشتر این سوختهای نفتی مایع و گازی یا ذغال سنگ هستند که به کار می روند.
سوختها دارای تقسیم بندی های مختلفی هستند. آنها را می توان به انواع فسیلی (حاصل از بقایای موجودات زنده) و غیر فسیلی (مثل چوب و الکل) یا طبیعی (مثل چوب و نفت خام) و مصنوعی (مثل بنزین و زغال چوب) تقسیم کرد. مهمترین تقسیم بندی سوختها با توجه به شکل ظاهری اولیه آنها بوده و بدین ترتیب سوختها به انواع مختلف سوختهای جامد (مثل هیزم، زغال سنگ چوب)، سوختهای مایع (مثل بنزین و الکل) و سوختهای گازی (مثل گاز طبیعی و بیو گاز) تقسیم می شوند.
انتخاب سوخت مناسب برای یک کاربرد خاص به میزان دسترسی، ذخیره، حمل و نقل، آلایندگی و قیمت آن بستگی دارد.
انواع سوخت ها
بطور کلی سوخت ها به سه بخش طبقه بندی میشود:
- سوخت جامد
- سوخت مایع
- سوخت گازی
ویژگی های سوخت جامد
شامل موادی مانند چوب ، زغال سنگ و کک اند . انسان هزاران سال از چوب به عنوان سوخت استفاده کرده است . این ماده نخستین سوختی است که مورد استفاده قرار گرفته است . پارافین و پیه دو نوع دیگر از سوخت جامدند . از این مواد معمولاً برای ساختن شمع استفاده می شود . در میان سوخت های جامد ، زغال سنگ همچنان پر مصرف ترین و فراوان ترین سوخت در جهان است . مصرف عمده ی این ماده در تولید نیروی برق است .
مزایای سوخت های جامد نسبت به سایر سوختها:
- مخزن خاصی برای ذخیره سازی سوختهای جامد از قبیل تانک لازم نبوده و در واقع هر سطح صاف کفایت می کند.
- بعلت وجود هیدروژن کمتر در سوختهای جامد نسبت به نفت، ارزش حرارتی خالص آن بیشتر از نفت می باشد.
- گوگرد موجود در زغال سنگ بطور متوسط کمتر از میزان گوگرد در سوخت مایع سنگین بوده و لذا آلودگی هوا و اثرات ناشی از خورندگی حاصل از احتراق آن کمتر می باشد.
- خاکستر زغال سنگ بطور کلی عاری از ترکیبات وانادیم می باشد، این عنصر باعث خورندگی در قسمتهای گرم می شود.
ویژگی های سوخت مایع
اکثر سوخت های مایع از نفت خام حاصل می شوند . بنزین ، نفت سفید و گازوئیل همگی از نفت خام به دست می آیند . در برخی از کشورها از الکل به عنوان سوخت استفاده می شود . روغن های گیاهی و حیوانی نیز نوعی سوخت مایع به حساب می آیند .
مزایای سوخت های مایع نسبت به سایر سوختها:
- مخارج حمل و نقل و انتقال آن به مراکز مصرف کمتر می باشد.
- بدون خاکستر و گردوغبار است
- جزو سوخت های پاک است.
- سوختهای مایع از خود خاکستر به جای نمی گذارند.
- با کم و زیاد کردن جریان سوخت در هر لحظه می توانسرعت عمل را به سهولت کنترل نمود.
- سوختهای مایع وزنشان ۳۰ درصد و حجمشان ۵۰ درصد کمتر از سوختهای جامد با همان ارزش حرارتی است.
- سوختهای مایع را می توان در محوطه های دور از محل مصرف و به اشکال مختلف انبار کرد.
- سوختهای مایع خود به خود آتش نمی گیرند و چنانچه فرار نباشند در اثر ماندن فاسد نمی شوند.
ویژگی های سوخت گازی
گاز طبیعی ، گاز زغال سنگ و گاز آب مهم ترین انواع سوخت های گازی شکل اند . گاز طبیعی بیشتر در پخت و پز و تولید حرارت مورد استفاده قرار می گیرد . این گاز را می توان در اعماق زمین و در مجاورت حوزه های نفتی یافت . گاز زغال سنگ مخلوطی از گاز های هیدروژن ، متان و هیدروکربن های دیگر ، منواکسید کربن و اندکی نیتروژن ، اکسیژن و کربن دی اکسید است . این گاز هنگام تبدیل زغال سنگ به کک تولید می شود . گاز زغال سنگ برای تولید الکتریسیته در کارخانه های ذوب فلزات به کار می رود . گاز آب ترکیبی از گاز های هیدروژن و منواکسید کربن است . این گاز با عبور بخار آب از روی کک داغ به دست می آید و از آن در صنایع گوناگون استفاده می شود . گاز بوتان نیز یکی دیگر از سوخت های مهم گازی شکل اند .
مزایای سوخت های گازی نسبت به سایر سوختها:
- سوختهای گازی را می توان در مرکزی ذخیره کرد و گاز تمییز را به نقاط متعدد و مراکز دور دست فرستاد.
- اشکالات ناشی از ایجاد دو فاکتور به مقدار زیادی کاهش یافته و به این ترتیب محیط زیست سالمتر می ماند.
- کنترل زیاد تری روی میزان تقاضا، شرایط احتراق، طبیعت شعله و محیط گرم می توان اعمال نمود.
- از نظر اقتصادی، مصرف سوختهای گازی طبیعی نسبت به سایر سوختها با صرفه تر می باشد.
- استفاده از سوختهای گازی با ارزش حرارتی کم، مصرف سایر مواد سوختنی را که می توان بعنوان ماده اولیه در صنایع به کار برده شود محدود می کند.